Hangi odaya hangi aydınlatma?

Güleren Eren Güleren Eren
ESK HOUSE PANAVIA, Esra Kazmirci Mimarlik Esra Kazmirci Mimarlik Modern bathroom
Loading admin actions …

Aydınlatma aslında üzerinde çok sıklıkla düşünmediğimiz bir dekorasyon öğesi. Genelde abajur seçmekle sınırlı tuttuğumuz aydınlatma tasarımı aslında bir evin atmosferini tamamen değiştirebilecek güce sahip. Bu yüzden aslında sadece aydınlatmayla bile evinizde dramatik değişiklikler yapabilirsiniz. Aslında bunu tek bir avizeyle dahi yapmak mümkün. Etkileyici bir tasarıma sahip bir avizeyi salonunuza yerleştirdiğinizde ortamın ne kadar değiştiğini görmek mümkün.

Aydınlatmanın etkisi sadece dekoratif olarak değerlendirilmemeli elbette. Çok temel bir işleve sahip olan aydınlat elemanlarının nasıl yerleştirilmeleri gerektiği de yine işlevlerinden yola çıkarak planlanıyor. Pek çok dekoratif öğe gibi aydınlatma elemanları için de işlevden yola çıkmanın en azından tutunulacak bir veri olduğunu söyleyebiliriz. Formun işlevi takip ettiğini savunan rasyonel modernist anlayışı beki tamamen ve pür bir şekilde takip etmeyeceksek de, işlevin bize yol gösterebileceğini, planlarken sınırlarımızı belirleyeceğini de söyleyebiliriz. Çünkü işlevsiz bir aydınlatma genelde boşa harcanan para ve emek, aynı zamanda gündelik hayatta zorluk anlamına gelir. Örneğin salonunuzdaki yemek masası karanlıkta kalıyorsa, yemek davetlerinizde can sıkıcı bir problemle karşı karşıya kalacağınızı söyleyebiliriz.

Bu yüzden aydınlatma ile ilgili ilk sorumuz Hangi odaya hangi aydınlatma? olabilir. Mekanlara göre ihtiyaçları belirledikten sonra, her oda için doğru aydınlatmayı bilip seçenekleri öyle gözden geçirmek doğru bir yaklaşım olacaktır.

Mutfağın ihtiyacı tezgahtan başlar

Akılcı yaklaşım aslında her mekanın ihtiyacını belirlemeyi sağlıyor. Mutfakta ne yapıyoruz? Cevabı kolay, yemek hazırlıyoruz. Elbette yemek dışında işler de var, içecek hazırlama, bulaşık yıkama vs. Ancak temel olarak tezgahta yemek hazırlığı yapılıyor ve ocakta bu yemekler pişiyor. Bu yüzden tezgah üzerinde ışığa ihtiyaç olduğunu söylemek çok şaşırtıcı olmasa gerek. Profesyonel olarak tasarlanmamış mutfaklarda bu tezgah üstü ışıkları bulunmayabiliyor. Ancak bu işte uzmanlaşmış firma ya da profesyonellerin hangisine giderseniz gidin tezgah üstünde ışık yerleştirilmesi gerektiğini söyleyecektir. Son dönemde özellikle LED aydınlatma tercih ediliyor hem ekonomik hem şık sonuçlar ortaya çıkarabiliyor.

Görülen örnekte standart dolap altı aydınlatmadan farklı bir uygulama mevcut. Tezgahın bu kısmında ocağın üstüne konulan davlumbazın yan taraflarına değil üstüne, tavanla birleşen dolaplar konmuş. Davlumbazın kendi lambası olduğu için ocağın üstü için elbette bir çözüm düşünülmüyor ancak tezgah üstü aydınlatma ocağın iki yanında duvarda yer alan rafların altına konarak halledilmiş. Estetik olarak da hoş bir sonuç ortaya çıkmış durumda. 

Mutfak adası şeklindeki tezgahlardaysa haliyle üstte dolap bulunmuyor ancak onları da ya genel aydınlatmayla ya da daha iyisi, yine görseldeki gibi ada üzerine doğru inen sarkıt lambalarla aydınlatabilirsiniz

Öte yandan mutfağın tek ışık ihtiyacı olan yerleri tezgahlar değil. Sadece tezgahları aydınlatırsanız dolapların içi ya da varsa mutfak masanız karanlıkta kalabilir. Dolayısıyla mutfak için tezgahlara lineer aydınlatma elemanları ve mutfağa genel aydınlatma sağlayacak sarkıt ya da gömme armatürler, ya da bu fotoğraftaki gibi ikisini birden kullanmak gerekir. 

Yemek odası özen ister

Yemek odası ya da salonunuzun yemek masasını koyduğunuz kısmı sıkça aydınlatması gözden kaçırılan bir nokta. Bu genelde ufak mekanlarda ortaya çıkıyor çünkü küçük salonlarda tek bir genel aydınlatmayla tüm odanın ihtiyacının çözülebileceği düşünülmekte. Ancak yemek masası üstten sarkıt lamba ya da lambalarla aydınlatıldığında estetik olduğu kadar işlevsel olarak da aranılan ihtiyacı tam olarak karşılıyor. Super Studio tasarımı bu mekanda iyi döşenmiş bir yemek odası doğru ve şık bir aydınlatmayla tamamlanmış. Sıradan sarkıtlar da kullanılmayan bu mekanda dikdörtgen masanın üstüne bu forma uygun olarak iki ayrı sarkıt konmuş. Bu arada mekanın duvarında bir niş halinde bulunan rafların aydınlatması ise mekana ışıkla katılan dekoratif bir vurgu olarak başarılı.

Oturma odası ya da salon için nasıl bir aydınlatma?

Biraz daha esnek olabileceğiniz salon ya da oturma odasında özellikle estetik olarak gözünüze hoş gelen seçenekleri tercih edebilirsiniz. Elbette ihtiyaçtan az ışıkla karanlıkta oturmanızı önermeyiz bu yüzden salonunuzun metrekaresini bilmeniz önemli. Çünkü beğendiğiniz aydınlatma elemanının kaç lümen ışık yayacağını sorabilir, bunun kaç metrekareye uygun olduğunu da öğrenebilirsiniz. Elbette tek bir aydınlatma elemanıyla salon aydınlatmanızı da önermiyoruz, bu hesabı birkaçını toplayarak da yapabilirsiniz. 

Farklı yoğunlukta ve şekilde salon aydınlatmaları farklı kullanımlarda farklı aydınlık miktarı yaratmak için önemlidir. En basit formül iki ya da üç kademeli bir tavan aydınlatmasıyla genel aydınlatmayı sağlamak, ayrıca bir lambader kullanmaktır. Lambaderi ister genel, loş aydınlatma için ister okuma lambası olarak da kullanılabilecek modelde seçebilirsiniz. Bu tamamen sizin gündelik alışkanlıklarınıza göre yapacağınız tercihlerle ilgilidir. Bu iki aydınlatma elemanının dışında eğer yemek masası da salondaysa daha önce söylediğimiz gibi ona da bağımsız bir aydınlatma ayarlamak en idealidir. Küçük bir odada bile minik bir sarkıtla masanın üstüne inen aydınlatma çok estetik ve işlevsel olacaktır.

Salonda televizyon izlerken sadece lambaderi, yemek yerken lambader ve masa üstü sarkıtı, misafir ağırlarken ya da kalabalık halde bir oyun oynarken genel aydınlatmayı açabilirsiniz. Farklı işlevlere yönelik esnek bir aydınlatma salon ve oturma odaları için en doğru yaklaşımdır. 

Yatak odasında huzurlu bir atmosfer

Yatak odası aydınlatma açısından basit bir formüle dayanıyor aslında. Görece loş bir ışık yeterli oluyor, ayrıca yatak başlarında aydınlatma elemanları önemli bir dokunuş. Aksi takdirde konforda bir eksiklik sezebilirsiniz.

Yatak odası aydınlatması için dikkat edilecek noktalar belli. Eğer dolaplar yatak odasındaysa dolap içlerinin yeterince aydınlatıldığından emin olmalısınız. İdeali dolapların önünde sıvaaltı armatürlerle tavan aydnlatması ancak bu her zaman mümkün olmayabilir. Eğer genel aydınlatmanız kapaklar açılınca dolabın içini aydınlatabiliyorsa bu da sizin için uygun olabilir, ayrıca dolap içi aydınlatma elemanlarını da düşünebilirsiniz.

Bir diğer mesele başucundaki lambaların kolay kullanımı. En ideali bu lambaların hem kapının girişinden hem yataktayken açılıp kapanabilmeleri. Vavien ya da anahtar bağlantılı prizle bu halledilebiliyor. Böylece odaya girerken sadece başucu lambalarını yakabilir, yataktayken kapatabilirsiniz. Bu durumda tavandaki lambayı sadece ihtiyaç durumunda açmanız yeterli.

Banyoda bol ışık

Banyo da farklı noktalarda ışık kaynaklarının ihtiyacının duyulduğu mekanlardan. Birincisi elbette lavabo ve varsa tezgahı. Sadece el yıkamak ve diş fırçalamak için kullanılan bir alan olarak bakmamak gerekir buraya. Üstünde bulunan ayna aynı zamanda traş, cilt bakımı, makyaj gibi ışık gerektiren işlevler için kullanıldığından bu aynanın üstünden ya da çevresinden bir aydınlatma şarttır. Yoksa kullandığınız süre boyunca sıkıntı çekeceksiniz ya da sonradan aydınlatma eklemekle uğraşacaksınız. O yüzden banyonunuzun aydınlatmasıyla uğraşıyorsanız bu kısmı es geçmeyin.

Genel aydınlatma elbette burada da gerekli ama üç aşağı beş yukarı benzer de olsa banyoların farklı aydınlatma ihtiyaçları olabilir. Bu alana, dekorasyona ve bazen eklenen işlevlere göre değişir. En iyi 10 banyo dekorasyon fikri yazımızda birbirinden farklı banyoların farklı aydınlatılmaları gerektiğini öngörebilirsiniz.

Önemli olan özel işlevlerin karanlıkta kalmaması gerektiğini unutmamak. Örneğin lavabo ve aynaya ağırlık verirseniz duşu unutabilirsiniz, genel aydınlatmayı önemserseniz aynanızın ışığını çok üstünkörü seçip sonra şikayetçi olabilirsiniz. Dolayısıyla hepsini incelemekte fayda var.

Beyaz ışıksa banyolar için sıkça yapılan yanlış bir tercih. Eskiden floresanlarla şimdi enerji tasarruflu ampullerler yapılan bu hatanın kaynağını bilemiyoruz ama elbette ekonomik olmasının etkisi var. Floresanda bunun alternatifi yoktu ama enerji tasarruflu ampullerde gün ışığı tercihi yapmak mümkün. Beyaz ışığın aydınlık ve iç açıcı olduğu yaygın bir yanılgı. Doğal olmayan beyazlık, hem mekanı hem insanı garip bir parlaklığa boğan haliyle renkleri oldukça tuhaf ve rahatsız edici gösterir, yorucudur.

Çocuk odası için yâr bize bir eğlence

Çocukların sürekli olarak oyalanmaya, oyunlar bulmaya ve eğlenmeye ihtiyaçları vardır. Elbette bu eülence arayışı eğitici bir kanala yönlendirmelidir ama çocuk odasını kendi içinde oyalayıcı ve eğlenceli, çocuğun yaratıcılığını tetikleyen bir mekana dönüştürmek mümkün. Bunun için aydınlatmadan da faydalanabilirsiniz. 

Çocuk odası aynı zamanda bir oyun odası da olduğundan yeterince aydınlık bir genel aydınlatmaya sahip olması gerekir. Bu örnekte tavanda lineer ama irrasyonel bir şekilde yerleştirilmiş ışık hüzmeleri yaratılmış. Düşük alçıpan tavan içine yerleştirien bu aydınlatmaların yanı sıra bu düşük döşemenin yanlarında da gizli aydınlatma mevcut. Bir avize gibi asılmış uçak maketiyle uyum içindeki bu aydınlatma size daha başka fikirler de verebilir. LED şeritlerle böyle bir tavana çeitli formlarda aydınlatma tasarımları yapabilirsiniz.

Çocukların uykusu da önemli. Onları uykuya hazırlarken okuduğunuz kitapları beraberce görmeniz için başucu lambası ihtiyacınız olacaktır. Belki bebeklikte mümkün değil ama çocuğunuz büyüdükçe bu tip aydınlatma elemanları alacağınız zaman çocuğunuzun da seçim yapmasına olanak tanımanızda fayda var. Böylece örneğin okuma lambasını kullanmaya, dolayısıyla okumaya daha hevesli olma ihtimalini aklınızdan çıkarmayın. Çocuklar dayattıklarından ziyade tercih ettikleri şeylere yönelebiliyorlar.

Bir de uyku sırası var. Sevimli bir gece lambası çocuğunuzun isteyeceği bir şey olabilir. Azıcık ışık gece vakti uyanan çocuklar için önemli bir şey. Genellikle prize direkt takılan renkli ampuller ya da özel gece lambaları bu işin uygun.

Need help with your home project?
Get in touch!

Highlights from our magazine